Instytut Kultury Miejskiej jest jednym z partnerów pilotażowego projektu UrbCultural Planning dotyczącego planowania zmian w przestrzeni miejskiej za pomocą mapowania kulturowego, spacerów badawczych, wykorzystywania gier, nowych technologii i działań artystycznych.
Planowanie kulturowe skupione jest na dialogu z mieszkańcami na temat ich potrzeb i marzeń dotyczących zmieniania miejskich przestrzeni, w których żyją. Narzędzia i metody, w tym celu stosowane przez planistów, wywodzą się z obszaru kultury. W Gdańsku działania projektu Urb Cultural Planning skupiają się na sprawdzeniu i wdrożeniu możliwości oferowanych przez planowanie kulturowe w procesie ożywienia dzielnicy: Nowego Portu.
Podczas działań w Nowym Porcie chcemy zaangażować nieaktywnych mieszkańców i stosując nowe narzędzia partycypacyjne wzmocnić ich odpowiedzialność za wspólną przestrzeń. W procesie przygotowania do działań z mieszkańcami przeprowadziliśmy kilka spotkań warsztatowych, które pozwoliły na zmapowanie lokalnego DNA Nowego Portu, lepsze poznanie dzielnicy, jej potencjału, tożsamości, aktywności kulturalnej mieszkańców, kulturotwórczej roli różnorodnych aktorów życia społecznego w dzielnicy.
Zespół badaczy oraz urbaniści, wspólnie z mieszkańcami, zmapowali zasoby dzielnicy Nowy Port. Podczas spotkań zastanawialiśmy się, jakie wyzwania stoją przed lokalna społecznością i jak poprzez planowanie kulturowe możemy na nie odpowiedzieć. W trakcie przeprowadzonych serii spacerów fotograficznych staraliśmy się uchwycić tożsamość dzielnicy – szukając ludzi, miejsc spotkań, atmosfery i historii reprezentujących te miejsca. Stworzyliśmy także mapy emocjonalne najbliższego sąsiedztwa pytając mieszkańców o to, gdzie czują się najlepiej, jakich miejsc się boją, które są dla nich niedostępne, co w dzielnicy chcieliby zachować, a co z niej usunąć. Dzięki warsztatom wypracowaliśmy również kompas projektu wskazujący kierunek i ramy dalszych działań, a przede wszystkim wspólne wartości, na których powinny opierać się działania w dzielnicy.
Nowy Port to jedna z najstarszych dzielnic Gdańska. Nieodłącznie związany z morzem, był świadkiem historii miasta, Polski oraz Europy. To tutaj król pruski nakazał wybudowanie portu, który zagroziłby bogatemu Gdańskowi, tutaj przebiegał ważny na Bałtyku szlak komunikacyjny i handlowy, tutaj też rozpoczęła się II wojna światowa. Przez lata zapomniany Nowy Port powoli odzyskuje dawny blask. Coraz więcej tutaj zmian – rozpoczęto rewitalizację, pojawiają się nowe inicjatywy, zmienia się wygląd ulic i skwerów. Ciągle jednak odnaleźć można charakter dawnej robotniczej dzielnicy, której rytm życia nadawał naturalny cykl związany z morzem.
Zachęcamy do odkrywania Nowego Portu!
Pobierz przewodnik o dzielnicy wydany przez Instytut Kultury Miejskiej (kliknij w okładkę by pobrać PDF).
W ramach działań UrbCultural Planning w Gdańsku sięgnęliśmy do narzędzia, które od czterech lat z powodzeniem wspiera organizatorów i organizatorki oddolnych działań w realizacji swoich pomysłów. To program Otwarty IKM, w ramach którego mieszkańcy i mieszkanki Gdańska mogą zgłaszać swoje inicjatywy, pomysły i projekty. Realizowane są one przy organizacyjnym i instytucjonalnym wsparciu Instytutu Kultury Miejskiej.
W 2019 roku Otwarty IKM rozwinął swoją formułę o działania w przestrzeni miejskiej: na Siedlcach i Placu Kobzdeja. Korzystając z doświadczeń Otwartego IKM adaptujemy jego formułę do programu UrbCultural Planning.
W drodze naboru konkursu Otwarty IKM w Nowym Porcie wybrane zostały dwie inicjatywy rozszerzone o formułę planowania kulturowego: „Pięć kolorów”, którego inicjatorem jest Fundacja „Mewka” oraz „Klimatycznie w Nowym Porcie” zgłoszony przez Towarzystwo Urbanistów Polskich. Pula przyznanych środków to 29 020 zł. Z uwagi na rosnące zagrożenie wirusowe Hanna Obracht-Prondzyńska i Towarzystwo Urbanistów Polskich, autorzy inicjatywy ”Klimatycznie w Nowym Porcie” zdecydowali się o rezygnacji z zaplanowanych działań w dzielnicy.
Jak ożywić wspólne przestrzenie w Nowym Porcie? Jak zaangażować mieszkańców w działania sąsiedzkie i odpowiedzialność za ważne dla dzielnicy miejsca? Zapoznaj się z inicjatywami, które zostały zrealizowane w gdańskiej dzielnicy Nowym Porcie. Zapraszamy również do odwiedzenia galerii zdjęć z warsztatów. W ramach programu Otwarty IKM wydarzenia są realizowane jako pilotażowy program planowania kulturowego w miastach – Urb Cultural Planning, w którym bierze udział Instytut Kultury Miejskiej.
Projekt „Pięć kolorów”, dofinansowanie: 23 000 zł.
Pomysł na „Pięć kolorów” wziął się̨ z naturalnego kontynuowania naszych działa animacyjno-kulturalnych w Nowym Porcie. Zauważyliśmy, że należy czerpać́ z czegoś́, co jest dużym problem, tzn. śmieci i pokazać́, że nawet w nich można znaleźć́ walory artystyczno-kreatywne. Naszym głównym założeniem było zaangażowanie lokalnej społeczności, odczarowanie mitu niebezpiecznego Nowego Portu – mówi Bartosz Zimniak, autor projektu.
Nazwa projektu „Pięć kolorów” to nawiązanie do kolorów pojemników na segregowane odpady, których używamy w Gdańsku. – Warsztaty, które w pośredni sposób nawiązują do tematyki ekologii i recyclingu są pretekstem do rozmowy o przestrzeni dzielnicy, czy kilku ulic. To pomysł na wakacje w mieście, ale także przyczyna do dyskusji o rozwiązywaniu problemów najbliższych mieszkańcom – dodaje autor projektu.
Projekt „Pięć́ kolorów” jest długofalowym działaniem, które będzie realizowane poprzez cykl warsztatów kreatywnych i artystycznych prowadzących do stworzenie muralu z mieszkańcami dzielnicy, który z jednej strony wpłynie na przestrzeń (zostaną̨ odświeżone zaniedbane garaże i wiata śmietnikowa), z drugiej będzie umocnieniem czy rozpoczęciem budowania nowych więzi sąsiedzkich.
Fotorelację ze wszystkich warsztatów w ramach projektu przygotował Bartosz Bańka.
Pięć kolorów: zielony
Pięć kolorów: niebieskie
Pięć kolorów: brązowe
Pięć kolorów: czarny
Prowadzące i prowadzący warsztaty:
Na zakończenie działań Fundacji Mewka w Nowym Porcie zostało zorganizowane malowanie pobliskich garaży oraz powstał ceramiczny mural.
Najbardziej dumni jesteśmy z muralu ceramicznego, który powstał w ramach warsztatów koloru „szarego” – opowiada Bartosz Zimniak, prezes Fundacji Mewka. – W trakcie kilku spotkań powstało prawie 100 kafli, w których zostały utrwalone najróżniejsze struktury Nowego Portu. Odbijaliśmy w glinie: rośliny, fragmenty ścian kamienic oraz chodników, a nawet studzienki kanalizacyjne. Finalnie powstał napis DZIEŃ DOBRY, który został umieszczony na ścianie kamienicy przy ulicy Bliskiej 11A, w sąsiedztwie Galerii Społecznie Zaangażowanej MEWKA. A wszystko po to, by z uśmiechem witać sąsiadów oraz gości odwiedzających Nowy Port.
Zobacz zdjęcia z powstawania muralu:
Polecamy: audycja „Twoja dzielnica” w Radio Gdańsk poświęcona działaniom w Nowym Porcie.
***
UrbCultural Planning to międzynarodowy projekt poświęcony planowaniu kulturowemu w miastach. Uczestniczy w nim 14 partnerów i 36 organizacji stowarzyszonych z 7 państw nadbałtyckich. W Gdańsku i regionie w działanie UrbCultural Planning zaangażowany jest Instytut Kultury Miejskiej, Samorząd Województwa Pomorskiego oraz Nadbałtyckie Centrum Kultury. Podmioty te wspólnie wypracują metody partycypacyjnego planowania przestrzennego z wykorzystaniem narzędzi kulturowych i artystycznych.
Organizacje partnerskie:
Duński Instytut Kultury w Estonii, Łotwie i Litwie (Dania) – partner wiodący
Fundacja im. Heinricha Bölla – Szlezwik-Holsztyn (Niemcy)
Międzynarodowy Teatr w Kopenhadze (Dania)
Instytut Kultury Miejskiej (Polska)
Firma projektowa Kiel-Gaarden GmbH (Niemcy)
Gmina Guldborgsund (Dania)
Samorząd Województwa Pomorskiego (Polska)
Miasto Pori (Finlandia)
Miasto Ryga (Łotwa)
Wileński Uniwersytet Techniczny im. Giedymina (Litwa)
Uniwersytet Nauk Stosowanych w Norwegii (Norwegia)
Uniwersytet Skövde (Szwecja)
Nadbałtyckie Centrum Kultury (Polska)
Rosizo (Rosja)
